Άρτα

Ο νομός Άρτας βρίσκεται στο βορειοδυτικό άκρο της Ελλάδος και είναι ένας από τους τέσσερις νομούς της Ηπείρου. Στο ένα άκρο του νομού είναι τα επιβλητικά Τζουμέρκα όρη με πανέμορφα ορεινά τοπία, δάση γεμάτα έλατα και πλατάνια. Στο άλλο άκρο ο Αμβρακικός κόλπος, από τους σπουδαιότερους υδροβιότοπους της Ευρώπης. Τον νομό διασχίζουν τα ποτάμια Άραχθος και Λούρος που εκβάλλουν στον Αμβρακικό κόλπο. Εκτός από τα γραφικά τοπία, τα βουνά, τα ποτάμια, τους καταρράκτες, τις πεδιάδες, τις λιμνοθάλασσες, ο νομός Άρτας έχει σπουδαία ιστορία που την μαρτυρούν οι αρχαιολογικοί χώροι, τα βυζαντινά μνημεία τα κάστρα και οι εκκλησίες της.

Η ίδια η πόλη της Άρτας είναι χτισμένη στη θέση της αρχαίας Αμβρακίας που ιδρύθηκε από τους Κορίνθιους στις αρχές του 6ου αιώνα π.Χ.. Τον 3ο αιώνα π.Χ., ο βασιλιάς Πύρρος μετέφερε εκεί την πρωτεύουσα του κράτους των Μολοσσών. Με την σημερινή της ονομασία εμφανίζεται στους Βυζαντινούς χρόνους. Το 1204 γίνεται πρωτεύουσα του Δεσποτάτου της Ηπείρου και ακολουθεί μεγάλη περίοδος ακμής. Αυτή την περίοδο χτίστηκε το κάστρο της, βυζαντινά μνημεία, εκκλησίες και το θρυλικό γεφύρι της Άρτας που ολημερίς το χτίζανε και το βράδυ γκρεμίζονταν.

Στα χρόνια που ακολουθούν πέρασε στα χέρια πολλών κατακτητών και το 1449 υποδουλώνεται στους Τούρκους αλλά συνεχίζει να διατηρεί προνόμια και να αποτελεί σημαντικό εμπορικό κέντρο.

Η Άρτα πρωτοστατεί στον απελευθερωτικό αγώνα του 1821. Πολλές ιστορικές μάχες δόθηκαν στην περιοχή του νομού όπως αυτή στη μονή Σέλτσου το 1804 και στο Πέτα το 1822. Η απελευθέρωση της Άρτας και του ανατολικού τμήματος του νομού έγινε το 1881, ενώ το υπόλοιπο τμήμα απελευθερώθηκε στη διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων το 1913.

στην πόλη της Άρτας

• Τα τείχη της Αμβρακίας. Το οχυρωματικό τείχος της Αμβρακίας του 4ου π.Χ. αιώνα, ακολουθούσε την ροή του ποταμού Αράχθου και τμήματα του σώζονται και σήμερα.
• Το κάστρο της Άρτας, στα τείχη της Αμβρακίας, χτισμένο τον 13ο αιώνα από τον βυζαντινό αυτοκράτορα Μιχαήλ Β και διατηρείται σε άριστη κατάσταση.
• ο ναός του Απόλλωνα στο κέντρο της Άρτας. Θεωρείται το σημαντικότερο ιερό της αρχαίας Αμβρακίας και χρονολογείται γύρω στο 500 π.Χ.
• το μικρό θέατρο της αρχαίας Αμβρακίας που χρονολογείται στα τέλη 4ου π.Χ. αρχές 3ου π.Χ. αιώνα.
• το νοτιοδυτικό νεκροταφείο της αρχαίας Αμβρακίας.
• η Βυζαντινή Εκκλησία της Παναγίας Παρηγορήτισσας μοναδικής αρχιτεκτονικής. Κτίστηκε τον 13ο αιώνα από τον Νικηφόρο Α Κομνηνό Δούκα και την σύζυγο του Άννα Παλαιολογίνα, ήταν αφιερωμένος στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και αποτελούσε το καθολικό μονής τμήματα της οποίας σώζονται και σήμερα.
• ο ναός της Αγίας Θεοδώρας πολιούχου της πόλης. Ο ναός ήταν καθολικό μονής που ιδρύθηκε τον 13ο αιώνα από τη βασίλισσα του Δεσποτάτου Θεοδώρα και ήταν αφιερωμένη στον Άγιο Γεώργιο. Μετά το θάνατο του συζύγου της η Θεοδώρα μόνασε εκεί ως το τέλος της ζωής της και ο ναός πήρε το όνομα της.
• ο Βυζαντινός ναός του Αγίου Βασιλείου του 14ου αιώνα.
• η μονή της Κάτω Παναγιάς του 13ου αιώνα.
• ο Βυζαντινός ναός του Αγίου Βασιλείου της Γέφυρας που χρονολογείται στο 900 στην περιοχή Τοπ Αλτί.
• το Γεφύρι της Άρτας που ενώνει τις όχθες του ποταμού Αράχθου. Το θρυλικό γεφύρι – σύμφωνα με τον θρύλο ο πρωτομάστορας έχτισε την όμορφη γυναίκα του για να στεριώσει το γεφύρι – είναι άρρηκτα δεμένο με την πόλη και έχει μοναδική αρχιτεκτονική και ομορφιά. Τα θεμέλια δείχνουν ότι στο σημείο υπήρξε γέφυρα από τους κλασικούς χρόνους. Τη σημερινή του μορφή πήρε μετά από επισκευή που έγινε το 1612.
• ο «Πλάτανος της Άρτας» στην όχθη του Αράχθου, κοντά στο Γεφύρι ή αλλιώς πλάτανος του Αλή πασά, γιατί σύμφωνα με την παράδοση στον ίσκιο του καθόταν ο Αλή Πασάς και έβλεπε κρεμασμένους απ’ τα κλαδιά του όσους είχε καταδικάσει σε θάνατο.

στον υπόλοιπο νομό

• ο ναός της Χρυσοσπηλιώτισσας σε γραφική θέση στα Τζουμέρκα κοντά στο χωριό Γουργιανά με θαυμάσιες τοιχογραφίες που χρονολογούνται από το 1801.
• ο ναός της Μεγαλόχαρης στο ομώνυμο χωριό όπου στις 25 Ιανουαρίου του 1854 οι καπετάνιοι της περιοχής κήρυξαν επανάσταση κατά των Τούρκων.
• η μονή του Σέλτσου κοντά στο χωριό Πηγές. Ο ναός της μονής ιδρύθηκε το 1697. Χτισμένη στην κορυφή απόκρημνου λόφου, υπήρξε το καταφύγιο για χίλιους Σουλιώτες που το 1804 κλείστηκαν εκεί για να γλυτώσουν από τους τουρκοαλβανούς του Αλή Πασά. Η μονή κυριεύτηκε ύστερα από τέσσερις μήνες πολιορκίας, οι περισσότεροι άντρες σκοτώθηκαν ενώ τα γυναικόπαιδα για να μην πέσουν στα χέρια των Τούρκων γκρεμίστηκαν σε βάραθρο.
• Η μονή του Αγίου Γεωργίου στο Βουργαρέλι του 18ου αιώνα με τοιχογραφίες του 1714 και ξυλόγλυπτο τέμπλο. Εδώ κήρυξαν την επανάσταση το 1821 οι οπλαρχηγοί της περιοχής.
• η εκκλησία Παναγία η Βλαχέρνα στο χωριό Βλαχέρνα. Ιδρύθηκε τον 11ο αιώνα και ανακαινίστηκε τον 13ο αιώνα. Πήρε το όνομά της από την Παναγία των Βλαχερνών στην Κωνσταντινούπολη.
• ο Άγιος Δημήτριος Κατσούρη, το αρχαιότερο μνημείο της βυζαντινής Άρτας του 9ου – 10ου αιώνα, στο χωριό ΠΛησίοι.
• η Κόκκινη Εκκλησία της Παναγιάς στο Βουργαρέλι του 13ου αιώνα, βυζαντινής αρχιτεκτονικής.
• η Παναγία της Ροδιάς του 13ου αιώνα χτισμένη στις όχθες της ομώνυμης λιμνοθάλασσας κοντά στο χωριό Κιρκιζάτες.
• η Παναγία της Κορωνησίας, του 10ου αιώνα.
• η Βυζαντινή εκκλησία Παναγία Μπρυώνη στο Νεοχωράκι.
• η μονή της Παντάνασσας κοντά στη Φιλιππιάδα του 13ου αιώνα.
• η μονή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στο ορεινό χωριό Σκουληκαριά γενέτειρα του Καραϊσκάκη.
• η αρχαία πόλη Ορράον κοντά στον Αμμότοπο. Ήταν πόλη των Μολοσσών φρουριακού χαρακτήρα σε στρατηγικό σημείο και συνέδεε την ενδοχώρα με την θάλασσα. Στο εσωτερικό διατηρούνται λιθόκτιστες κατοικίες και σε κάποιες από αυτές σώζεται και ο δεύτερος όροφος, ίχνη των δρόμων, δεξαμενή, διοικητικό κτίριο κ.α.

Φυσικές Ομορφιές

• ο Αμβρακικός κόλπος με τους υγροβιότοπους και τις λιμνοθάλασσες. Στις εκβολές των ποταμών Λούρου και Άραχθου σε μια έκταση 220.000 στρεμμάτων υπάρχουν μοναδικοί υγροβιότοποι, λιμνοθάλασσες, αλμυρόβαλτοι και γλυκόβαλτοι, παραποτάμιες ζώνες που συνθέτουν ένα μοναδικό οικοσύστημα. Σημαντικότεροι υδροβιότοποι το Τσουκαριό και η Λογαρού που προστατεύονται από τη συνθήκη Ραμσάρ. Το 2003 ιδρύθηκε το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Άραχθου με έδρα την Αλυκή.
• τα όρη Τζουμέρκα ή όρη Αθαμάνων. Εδώ κοντά στο χωριό Καταρράκτης θα βρείτε και το Δασικό χωριό “Κέδρος”.
• η κοιλάδα του ποταμού Αχελώου.
• το χωριό Ροδαυγή με εκπληκτική θέα στα Τζουμέρκα όρη και είναι φημισμένο για τις υπέροχες ανατολές του.