Το νησί πήρε το όνομά του από την νύμφη Κόρκυρα, κόρη του ποταμού Ασωπού, που την ερωτεύτηκε ο Ποσειδώνας, την έκλεψε και την έφερε στην Κέρκυρα. Από την ένωσή τους γεννήθηκε ο Φαίακας, ο πρώτος βασιλιάς του νησιού. Τον διαδέχθηκε ο αδελφός του Ναυσίθοος που ήταν πατέρας του γνωστού από την Οδύσσεια, Αλκινόου.
Το ξενικό όνομα Corfu προήλθε από την νέα πόλη που δημιουργήθηκε, μέσα στο παλιό φρούριο των δύο κορυφών, την πόλη των Κορφών.
Σαν έμβλημα της Κέρκυρας έχει καθιερωθεί η “απήδαυλος ναύς”, για να αποδοθεί η ναυτική ικανότητα των Φαιάκων, που ήταν τόσο εξαιρετική, ώστε μπορούσαν να ταξιδεύουν με τα καράβια τους ακόμη και χωρίς πηδάλιο.

• Τα ανάκτορα Αχίλλειον
• Το Ποντικονήσι
• Το Κανόνι
• Η Μπέλλα Βίστα
• Το ιστορικό κέντρο
• Η παλιά Περίθεια και οι παλιές Σινιές χωριά εγκαταλελειμένα με παλιά πέτρινα σπίτια κρυμμένα στα βουνά
• τα κάστρα στο Γαρδίκι, στην Κασσιώπη και το Αγγελόκαστρο

Η Κέρκυρα ταυτίζεται με το ομηρικό νησί των Φαιάκων, το ξακουστό βασίλειο του Αλκινόου, αν και δεν βρέθηκε κανένα στοιχείο που να το αποδεικνύει.
Οι Φιλολογικές πηγές αναφέρονται σε διάφορες ονομασίες, όπως Σχερία, Δρεπάνη, Μάκρη, Φαιακία, Κόρκυρα, Κέρκυρα.
Ο αρχαίος μύθος θέλει την Κέρκυρα νύμφη που έφερε ο Ποσειδώνας στο νησί. Από το γιο του Φαίακα ονομάστηκε Φαιακία.
Το νησί κατοικήθηκε την Παλαιολιθική Εποχή, 30000-70000π.χ. Στα μέσα του 8ου αι. π.χ. αποίκισαν το νησί Ευβοείς. Αργότερα 708/706 π.χ. Κορίνθιοι πολιτικοί φυγάδες με αρχηγό τον Χερσικράτη.
Η Κορινθιακή Αποικία ιδρύθηκε στο λαιμό της χερσονήσου Κανόνι, στην περιοχή της Παλαιόπολης, μεταφέροντας συνήθειες, λατρεία, πολίτευμα από την πατρίδα. Η Κέρκυρα αναπτύχθηκε γρήγορα, απέκτησε ναυτική δύναμη και έφτασε ν’ ανταγωνίζεται στο εμπόριο την Κόρινθο, πράγμα που ανησύχησε τη μητρόπολη κι αμέσως έστειλε το στόλο της να τη συμμορφώσει.
Η ναυμαχία έγινε το 664 π.χ. και ήταν η παλαιότερη, κατά το Θουκυδίδη, σύγκρουση μεταξύ Ελλήνων.
Εκείνη την εποχή έγιναν τα πιο λαμπρά έργα με την επίδραση των Κορινθίων καλλιτεχνών που ήρθαν στο νησί.
Όπως το κενοτάφιο του Μενεκράτους και οι ναοί της Ήρας και της Άρτεμης, με το περίφημο γλυπτό αέτωμα της Γοργούς. Βρίσκεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Πόλης και είναι το αρχαιότερο γλυπτό της Ελληνικής Τέχνης.
Η Κέρκυρα γνώρισε μεγάλη ακμή μετά το θάνατο του Περίανδρου.
Τα “αδριανά κεραμικά” της, περίφημα για τη στερεότητα, μετέφεραν τον ξακουστό “ανθοσμία” οίνο και το λάδι της στις αγορές της Ηπείρου και της Αδριατικής. Το εμπόριο έφερε κέρδη. Καθιερώθηκε νέο νομισματικό και σταθμικό σύστημα, που υιοθετήθηκε κι από άλλες πόλεις του Ιονίου και της Μεγάλης Ελλάδας (Κάτω Ιταλία και Σικελία). Ο Κερκυραϊκός στόλος έλεγχε τους εμπορικούς δρόμους, προσφέροντας προστασία στα πλοία που ταξίδευαν στην περιοχή.
Τα κέρδη απ’ αυτές τις υπηρεσίες πλούτισαν το στόλο κι ανέβασαν την οικονομία. Κόπηκαν αργυρά νομίσματα, ανακαινίστηκαν οι παλαιοί ναοί και χτίστηκαν ο ναός του Διονύσου και της Ρόδας. Και βέβαια δεν ξέχασαν τα μεγάλα ιερά. Στους Δελφούς και στην Ολυμπία αφιέρωσαν από ένα χάλκινο ταύρο.
Στα Σικελικά (415π.χ.) ακολούθησαν την Αθήνα με 15 πλοία. Οι Κερκυραίοι και πάλι συμφώνησαν να απέχουν από τα ελληνικά ζητήματα και αποχώρησαν από την Αθηναϊκή Συμμαχία, κάνοντας την αρχή για την διάλυσή της.
Η Κέρκυρα έμεινε ανεξάρτητη ως το 320π.χ., οπότε έγινε ορμητήριο του Λακεδαιμόνιου στρατηγού Κλέωνα, που πήγε σε βοήθεια των Ταραντίνων. Την απελευθέρωσε ο Τύραννος των Συρακουσών Αγαθοκλής, με αφορμή την ανάμειξη του Κλέωνα στη Δύση, και την έδωσε προίκα στην κόρη του Λάνασα που παντρεύτηκε τον Πύρρο.
Ο γάμος διαλύθηκε νωρίς, γιατί ο Πύρρος αποδείχθηκε εξαιρετικά άπιστος και η Κέρκυρα με τη Λάνασσα πέρασαν στο νέο σύζυγο, το Δημήτριο Πολιορκητή.
Η Κέρκυρα επαναστάτησε το 287 π.χ. μόλις ο Δημήτριος έφυγε για την Ασία κι έμεινε ελεύθερη μέχρι που ο γιος του Πύρρου, Πτολεμαίος, το 281π.χ. την επανέφερε στην Ηπειρωτική Συμμαχία, όπου έμεινε ως το 225 π.χ. περίπου.
Πάνω από μισό αιώνα έμεινε η Κέρκυρα στην κυριαρχία των Ρωμαίων (229π.χ.- 337 μ.χ.). Οι Ρωμαίοι χρησιμοποίησαν το ναυτικό και τα λιμάνια του νησιού. Ήταν ο πρώτος σταθμός από την Ιταλία και πάντα είχε φρουρά. Απομεινάρια των φρουρών αυτών είναι κατά πάσα πιθανότητα τα επώνυμα “Ρωμαίος” και “Ρουβάς”
Σε αντάλλαγμα έδιναν κάποιες ελευθερίες στη διοίκηση, στους νόμους, στα νομίσματα.
Πολλοί διάσημοι Ρωμαίοι επισκέφτηκαν την Κέρκυρα, όπως ο Νέρων που τραγούδησε μάλιστα μπροστά στο βωμό του Κασίου Διός στην Κασσιόπη, ο ρήτορας και πολιτικός Κικέρων, οι αυτοκράτορες Βεσπασιανός, Σεπτίμιος, Σεβήρος, Αντώνιος Πίος.
Τον 6ο αι. το νησί δέχτηκε καταστροφικές επιθέσεις και η πρωτεύουσα σταδιακά εγκατέλειψε την αρχαία της θέση και μεταφέρθηκε βορειότερα, στη μικρή χερσόνησο με τις δύο κορφές απ’ όπου και το μεσαιωνικό όνομα Κορυφώ ή Κορυφή, Κορφού- όπου το 16ο αι. οι Ενετοί έχτισαν το Παλαιό Φρούριο.
Τα ερείπια από παλαιοχριστιανικές βασιλικές και οχυρωματικά έργα φανερώνουν το συνεχή και ακμαίο βίο του νησιού.
Μεγάλη ανάπτυξη πήρε μετά τον 8ο αι. Αλλά η ίδια η προνομιακή θέση που συντέλεσε στην ανάπτυξή της, έφερε συχνά στις ακτές της επιδρομείς. Η δεύτερη Ενετοκρατία κράτησε από τα τέλη του 14ου αι. (1386) ως τα τέλη του 18ου αι. (1797).
Η Βενετία, η μεγαλύτερη δύναμη της Εποχής, κατέλαβε τα φρούρια της Κέρκυρας, προσφέροντας δήθεν προστασία.
Η Βενετία υπήρξε πηγή δεινών αλλά και πόρτα προς τη γνώση.
Το διοικητικό σύστημα ήταν πολύ χειρότερο από αυτό που είχαν να αντιμετωπίσουν οι Έλληνες της υπόλοιπης χώρας. Εδώ απαγορεύτηκε δια νόμου η γραπτή Ελληνική γλώσσα ενώ η γλώσσα της διοίκησης ήταν υποχρεωτικά τα Βενετσιάνικα . Εδώ απαγορεύτηκε η συγκρότηση της Ορθόδοξης εκκλησίας ενώ η Εκκλησιαστική περιουσία λεηλατήθηκε. Βέβαια αυτά με τα χρόνια ατόνησαν .
Από την άλλη πλευρά καθώς η αναγέννηση της παγκόσμιας κοινότητας προχωρούσε η Βενετία υπήρξε το λίκνο του νεώτερου Κερκυραϊκού πνεύματος και των πρώτων δασκάλων του Γένους. (Κλαπατσαράς, Βούλγαρης κλπ)
Αρκετές φορές ο λαός, που στέναζε κάτω από τη βαριά φορολογία, επαναστάτησε κατά των ευγενών για να επαναλάβουν μια αρχέγονη ιστορία. Στην Κέρκυρα είχαμε την πρώτη “Αστική” επανάσταση κατά των “Ευγενών” αυτήν που έγινε αιτία του Πελοποννησιακού πολέμου. Δυο περίπου χιλιάδες χρόνια μετά το 1510 εδώ είχαμε μια από τις πρώτες “Αγροτικές” επαναστάσεις.
Συχνότατες ήταν οι πειρατικές επιδρομές, κυρίως των Τούρκων. Καταστροφική υπήρξε η επιδρομή του Μπαρμπαρόσα που οργάνωσε ο Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής το 1537.
Στον τελευταίο Ενετοτουρκικό Πόλεμο (1714-1718) η Κέρκυρα απειλήθηκε σοβαρά από τους Τούρκους, αλλά την επομένη της πρώτης επίθεσης, θυελλώδεις άνεμοι κατέστρεψαν τον Τουρκικό Στόλο.
Οι κάτοικοι απέδωσαν την ευεργετική θεομηνία στην επέμβαση του προστάτη τους Αγίου Σπυρίδωνα και κάθε χρόνο στις 11 Αυγούστου γίνεται λιτανεία σε ανάμνηση του γεγονότος.
Παρ’ όλα αυτά η Κέρκυρα υπήρξε καταφύγιο για τους Έλληνες που εγκατέλειπαν τα σπίτια τους για ν’ αποφύγουν τα δεινά της Τουρκικής Κατοχής.
Η ανάμειξη του ντόπιου στοιχείου με πρόσφυγες απ’ όλη την Ελλάδα δημιούργησε την ιδιαιτερότητα και την ποικιλία στις κοινωνικές εκδηλώσεις.
Στις 5 Απριλίου 1797 γαλλική στρατιωτική δύναμη, με αρχηγό τον Τζεντιλί, έγινε δεκτή με ενθουσιασμό στη Κέρκυρα.
Στην πλατεία της Κέρκυρας φύτεψαν το δέντρο της ελευθερίας, έκαψαν το Λίμπρο ντ’ Όρο, τα εμβλήματα και τους τίτλους ιδιοκτησίας και τη σημαία του Αγίου Μάρκου. Ιδρύθηκε βιβλιοθήκη με 4000 τόμους και τυπογραφείο που επανεκδόθηκε ο “Θούριος του Ρήγα”.
Ο πρώτος ενθουσιασμός των Κερκυραίων έπεσε όταν άρχισαν η βαριά φορολογία, και τα υποχρεωτικά δάνεια .
Η ματαίωση των πόθων αλλά κυρίως η εκκλησιαστική προπαγάνδα έστρεψαν την προτίμηση των Κερκυραίων στους ομόθρησκους Ρώσους, που είχαν αρχίσει να ανησυχούν με τον επεκτατισμό των Γάλλων, και συμμάχησαν με τους Τούρκους.
Η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, 21 Μαρτίου 1800, καθόρισε την “Πολιτεία των Επτά Ηνωμένων Νήσων”, με πρωτεύουσα την Κέρκυρα. Παρά την επιτροπεία δεν παύει να είναι το πρώτο συσταθέν Ελληνικό κράτος.
Η συνθήκη του Τιλσίτ το 1807 έφερε στο νησί ξανά τους Γάλλους.
Το πολίτευμα καταργήθηκε και η Επτανησιακή Δημοκρατία μεταβλήθηκε σε Γαλλική Επαρχία.
Οι Άγγλοι “ανησύχησαν” και κατέβαλαν τα νησιά για να τα προστατέψουν από τους Γάλλους. Η Κέρκυρα, παρ’ όλη τη στενή πολιορκία, έπεσε μαζί με τον Ναπολέοντα στις 23 Απριλίου 1814.
Η Αγγλική προστασία τυπικά επανέφερε το Ιόνιο κράτος όμως δεν εξέδωσε ποτέ τους νόμους και τα διατάγματα ενεργοποίησης του. Μάλλον σχεδόν ποτέ γιατί όταν αποφάσισε να επανασυστήσει την Ιόνιο Βουλή και να κάνει εκλογές αναγκάστηκε να την καταργήσει στα πρώτα δέκα λεπτά του βίου εξορίζοντας το προεδρείο της αφού το πρώτο άκουσμα στην αίθουσα του Βουλευτηρίου ήταν ένα ομόφωνο ψήφισμα υπέρ της ένωσης με την Ελλάδα. Η “προστασία” των Άγγλων γεμάτη από αγώνες, φυλακίσεις, δολοφονίες και εξορίες αγωνιστών κράτησε ως το 1864, οπότε τα Επτάνησα ενώθηκαν με τη Ελλάδα.
Στα χρόνια εκείνα η Κέρκυρα υπήρξε λίκνο του χειμαζόμενου Ελληνισμού. Κέντρο διακίνησης ανθρώπων και οπλισμού, μα πάνω απ’ όλα κέντρο συγκέντρωσης και προστασίας των αγωνιστών και των κυνηγημένων κυρίως της Ηπειρωτικής Ελλάδας.
Στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αν και είχαν κηρυχθεί ουδέτερα με τη Συνθήκη του Λονδίνου το 1914, οι μεγάλες δυνάμεις επέτρεψαν στα στρατεύματα της Σερβίας να ανασυγκροτηθούν στην Κέρκυρα.
Ταυτόχρονα αποβιβάστηκαν γαλλικές και ιταλικές δυνάμεις, που έμειναν ως τον Οκτώβριο του 1919.
Το 1923 η Κέρκυρα βομβαρδίστηκε από τον Ιταλικό στόλο του Μουσολίνι γιατί αρνήθηκε να παραδοθεί.
Αφορμή για την επίθεση ήταν η δολοφονία σε Ελληνικό έδαφος του Τσελίνι και των άλλων της Ιταλικής αντιπροσωπείας για την χάραξη των αλβανικών συνόρων.
Αλλά και στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο η Κέρκυρα πλήρωσε βαρύ φόρο. Το 1940 βομβαρδίστηκε από τους Ιταλούς και τον επόμενο χρόνο την κατέλαβαν με σκοπό να ιδρύσουν το Ιόνιο Κράτος.
Με την πτώση του Μουσολίνι και των Ιταλών Φασιστών νέα βάσανα περίμεναν την Κέρκυρα. Η Ιταλική φρουρά των νησιών αποφάσισε να αντισταθεί στους Γερμανούς. Τότε ολοκληρώθηκε από τους Γερμανούς και τις εμπρηστικές τους βόμβες, την ημέρα του Σταυρού, η καταστροφή της πόλης. Και σαν να μην αρκούσαν οι Γερμανικές βόμβες η Κέρκυρα δέχτηκε αεροπορικές επιθέσεις και από τους Άγγλους οι οποίοι βομβάρδισαν το λιμάνι της στο οποίο ήταν στοιβαγμένοι άλλοι σε καράβια και άλλοι στην προβλήτα, εκατοντάδες Ιταλοί αιχμάλωτοι πολέμου.
Καταστράφηκαν σε αυτό το διάστημα πολλά ιστορικά κτίρια, όπως η Ιόνιος Ακαδημία και ολόκληρη η εκεί βιβλιοθήκη ανεκτίμητης αξίας, το Βουλευτήριο, η Δημόσια Βιβλιοθήκη, το σπίτι του Σολωμού, και το Θέατρο μικρό αντίγραφο της σκάλας του Μιλάνου.
Εκείνη ακριβώς την περίοδο αξίζει να σημειώσουμε δυο γεγονότα που το καθένα έχει μια δική του συμβολική αξία.
Οι Γερμανοί για να περάσουν τα άρματα τους γκρέμισαν τη γέφυρα που ένας Γερμανός, ο Κάιζερ, είχε κτίσει για να ανεβαίνει στο ανάκτορο του Αχίλλειου.
Οι Κερκυραίοι έκρυψαν στα σπίτια τους, με κίνδυνο της ζωής τους, τους Ιταλούς (τους πρώην κατακτητές) για να τους γλιτώσουν από τον νέο κατακτητή.
Η γειτνίαση της Κέρκυρας με την Ιταλία διευκόλυνε την επίδοση των Κερκυραίων στα γράμματα. Η Ιόνιος Ακαδημία (1819) ήταν το πρώτο πανεπιστήμιο σε Ελληνικό έδαφος οι καθηγητές του χρησιμοποιήθηκαν μετά την Ένωση με την Ελλάδα για να επανδρωθεί το Πανεπιστήμιο των Αθηνών. Και η πρώτη σχολή Καλών Τεχνών ιδρύθηκε στην Κέρκυρα από τον Παύλο Προσαλέντη το 1815.
Το 1840 ιδρύθηκε η “Παλαιά Φιλαρμονική Εταιρεία”, η πρώτη μουσική σχολή της Ανατολής.
Κορυφαίος μουσουργός ο Νικόλαος Μάντζαρος, ο συνθέτης του Εθνικού Ύμνου.
Εδώ γεννήθηκε ο Κωνσταντίνος Θεοτόκης, ο Ιάκωβος Πολυλάς και έμεινε μεγάλο διάστημα ο Διονύσιος Σολωμός.